Αρμοδιότητες

Νομοθετικό έργο

Το Γερμανικό Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο (Bundestag) ψηφίζει όλους τους νόμους που εμπίπτουν στην δικαιοδοσία της Ομοσπονδίας. Το Ομοσπονδιακό Συμβούλιο (Bundesrat), ήτοι το Σώμα Εκπροσώπων των Ομόσπονδων Κρατιδίων, μετέχει επίσης στη νομοθετική διαδικασία. Νομοσχέδια μπορούν να κατατεθούν από βουλευτές ή κοινοβουλευτικές ομάδες του Ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου καθώς και από το Ομοσπονδιακό Συμβούλιο και την Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση. Για να καταθέσει νομοσχέδιο ένας βουλευτής του Ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου πρέπει να έχει εξασφαλίσει την υποστήριξη μιας κοινοβουλευτικής ομάδας ή τουλάχιστον του πέντε τοις εκατόν των βουλευτών. Το νομοσχέδιο συζητείται και τίθεται σε ψηφοφορία τηρουμένης της προβλεπομένης διαδικασίας.

Τρία στάδια εξέτασης στην Ολομέλεια

Κάθε νομοσχέδιο διέρχεται κατά κανόνα τρία στάδια εξέτασης και επεξεργασίας στην Ολομέλεια του Ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου. Κύριος στόχος της πρώτης ανάγνωσης είναι η συγκρότηση μιας ή περισσοτέρων  επιτροπών, οι οποίες θα ασχοληθούν εμπεριστατωμένα με το νομοσχέδιο και θα το προετοιμάσουν για τη δεύτερη ανάγνωση.  

Το λεπτομερώς διερευνητικό μέρος της νομοθετικής διαδικασίας εκτελείται από τις Διαρκείς Επιτροπές, οι οποίες απαρτίζονται από εκπροσώπους όλων των Κοινοβουλευτικών Ομάδων. Τα μέλη των Επιτροπών μελετούν το υλικό και συζητούν επ’ αυτού σε μια σειρά συσκέψεων. Εκτός τούτου, έχουν τη δυνατότητα να καλέσουν σε ακρόαση εκπροσώπους ομάδων συμφερόντων καθώς και εμπειρογνώμονες. Παράλληλα προς τις εργασίες των Επιτροπών οι Κοινοβουλευτικές Ομάδες σχηματίζουν σύνολα και κύκλους εργασίας με στόχο την επεξεργασία και τον καθορισμό των θέσεών τους.

Μετά το πέρας των διαβουλεύσεων η αρμόδια επί της ουσίας επιτροπή καταθέτει στην Ολομέλεια έκθεση σχετικά με την πορεία και τα αποτελέσματα των εργασιών. Οι συστάσεις της επιτροπής αυτής αποτελούν τη βάση της δεύτερης ανάγνωσης στην Ολομέλεια, κατά τη διάρκεια της οποίας κάθε μέλος της Βουλής δικαιούται να καταθέσει πρόταση τροποποίησης, που τίθεται σε ψηφοφορία.

 Στο πλαίσιο της τρίτης ανάγνωσης το κατατεθέν νομοσχέδιο συζητείται διεξοδικά μόνο στην περίπτωση που αυτό ζητηθεί από μια Κοινοβουλευτική Ομάδα ή από το πέντε τοις εκατόν τουλάχιστον των βουλευτών. Προτάσεις τροποποίησης είναι δυνατόν να κατατεθούν μόνον από Κοινοβουλευτικές Ομάδες ή από το πέντε τοις εκατόν των μελών του Ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου και περιορίζονται σε τροποποιήσεις επί της δεύτερης ανάγνωσης. Εφόσον το νομοσχέδιο έχει εξασφαλίσει στην τελική ψηφοφορία την απαιτούμενη πλειοψηφία, προωθείται ως νόμος στο Ομοσπονδιακό Συμβούλιο.

Η  διαδικασία συνδιαλλαγής

Σε περίπτωση που το Ομοσπονδιακό Συμβούλιο καταψηφίσει τον νόμο, μπορεί να συγκληθεί μια Επιτροπή Συνδιαλλαγής, ένα σώμα αποτελούμενο από 16 μέλη του Ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου και 16 μέλη του Ομοσπονδιακού Συμβουλίου.

Η υπερψήφιση εκ μέρους του Ομοσπονδιακού Συμβουλίου είναι απολύτως απαραίτητη για τροποποιήσεις του Θεμελιώδους Νόμου, ήτοι του Συντάγματος, ή για νόμους που αφορούν τα Οικονομικά και τις διοικητικές αρμοδιότητες των Ομόσπονδων Κρατιδίων. Εάν στην Επιτροπή Συνδιαλλαγής επιτευχθεί συμφωνία η οποία παρουσιάζει αποκλίσεις από τον αρχικά ψηφισθέντα νόμο, η συμφωνία αυτή οφείλει να εγκριθεί τόσο από το Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο όσο και από το Ομοσπονδιακό Συμβούλιο. Σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί συμφωνία, το Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο και η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση μπορούν, από τη πλευρά τους, να καλέσουν την Επιτροπή Συνδιαλλαγής προς επανάληψη της διαδικασίας συνδιαλλαγής.

Νόμοι, για τους οποίους η υπερψήφιση εκ μέρους του Ομοσπονδιακού Συμβουλίου δεν είναι απολύτως απαραίτητη, μπορούν να τεθούν σε ισχύ, ακόμη και αν δεν έχει επιτευχθεί συμφωνία στην Επιτροπή Συνδιαλλαγής. Προς τούτο, ωστόσο, απαιτείται η εξασφάλιση απόλυτης πλειοψηφίας σε νέα ψηφοφορία που λαμβάνει χώρα στο Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο.

Θέση σε ισχύ του νόμου

Ο Πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας εξετάζει αν ο ψηφισθείς νόμος έχει θεσπισθεί σύμφωνα με το Σύνταγμα και αν το περιεχόμενό του δεν αντίκειται καταφανώς προς αυτό. Εν συνεχεία υπογράφει τον νόμο και εντέλλεται τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Ομοσπονδιακής Κυβερνήσεως, δημοσίευση με την οποία ο νόμος γνωστοποιείται.  Ο νόμος αρχίζει αυτομάτως να ισχύει από την 14η ημέρα μετά την έκδοση του σχετικού Φύλλου της Εφημερίδας της Ομοσπονδιακής Κυβερνήσεως, εκτός αν έχει ορισθεί άλλη ημερομηνία για την έναρξη της ισχύος του.

Έλεγχος της Κυβέρνησης

Ως άμεσα εκλεγμένος αντιπρόσωπος του λαού το Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο, εκτός της νομοθετικής του λειτουργίας, έχει άλλη μια πολύ σημαντική αρμοδιότητα: τον έλεγχο της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης. Για να εκτελέσουν τα ελεγκτικά τους καθήκοντα, οι βουλευτές πρέπει να μπορούν να ενημερώνονται για το έργο και τις προθέσεις της Κυβέρνησης, προς τούτο έχουν στη διάθεσή τους μια σειρά δικαιωμάτων και εργαλείων, όπως π. χ. τις ερωτήσεις με αίτημα γραπτής απάντησης και τις επερωτήσεις ή τις επίκαιρες ερωτήσεις.

Το Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο σχηματίζει επίσης επιτροπές, στις αρμοδιότητες των οποίων συγκαταλέγεται και ο κοινοβουλευτικός έλεγχος. Αφ’ ενός υπάρχουν οι Διαρκείς Επιτροπές, των οποίων κύρια αρμοδιότητα είναι η συμμετοχή στο νομοθετικό έργο, αφ’ ετέρου λειτουργούν Ειδικές Επιτροπές, όπως επί παραδείγματι οι Εξεταστικές Επιτροπές, που ασχολούνται σχεδόν αποκλειστικά με τον έλεγχο της Κυβέρνησης.

Ο Ομοσπονδιακός Προϋπολογισμός

Σύμφωνα με το άρθρο 110 του Γερμανικού Συντάγματος η έγκριση του Κρατικού Προϋπολογισμού ανήκει στη δικαιοδοσία του Ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου, που διαμορφώνει τον Προϋπολογισμό στον οποίο πρέπει να αναγράφονται όλα τα έξοδα του Ομοσπονδιακού Κράτους. Το προσχέδιο του Προϋπολογισμού καθώς και του Νόμου του Προϋπολογισμού συντάσσεται από το Υπουργείο Οικονομικών και συζητείται και εγκρίνεται από την Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση. Εν συνεχεία, προκειμένου να τεθεί σε ισχύ, περνάει από το Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο και από το Ομοσπονδιακό Συμβούλιο. Δεδομένου ότι ο Κρατικός Προϋπολογισμός ανήκει στη δικαιοδοσία του Ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου, το προσχέδιο δύναται να γίνει νόμος μόνο με την πλειοψηφία της Βουλής.